تفاوت علم قاضی در امور مدنی و کیفری
استناد به علم قاضی در امور حقوقی و کیفری تفاوتهایی دارد. در ادامه مطلب «مفهوم علم قاضی در رأی دادگاه» به بررسی تفاوتهای کاربرد علم قاضی در امور مدنی و کیفری میپردازیم.
اصول اعمال علم قاضی در امور مدنی
1- در امور مدنی، تا جایی که سند رسمی وجود دارد نمیتوان به علم قاضی اعتنا کرد. مگر این که در جهت تأیید و تکمیل سند رسمی ارائه شده به دادگاه باشد.
2- به طور کلی، در امور مدنی علم قاضی در مرحله تشخیص صحت یا سقم دلیل به کار میرود. یعنی قاضی در مرحله اولیه تشخیص دهد که آیا اقرار یا شهادت صورت گرفته صحیح بوده یا کذب است. بنابراین، چنین دلیلی که به استناد علم قاضی از درجه اعتبار ساقط است، نمیتواند از سوی قاضی مستند صدور رأی قرار گیرد.
3- همچنین، اگر علم قاضی ناشی از اسناد و امارات قانونی باشد، میتواند مستند صدور حکم قرار گیرد. چنانچه در امور مدنی، علم قاضی خارج از محتویات و مستندات پرونده مبنای صدور حکم قرار گیرد، رأی صادره قابل نقض و تخلف بوده و مسئولیت قاضی را در پی خواهد داشت.
اصول اعمال علم قاضی در امور کیفری
1- در خصوص امور کیفری، علم قاضی میتواند به تنهایی دلیلی محکم و متقن برای صدور رأی باشد.
2- در این دسته از امور، حتی اگر اقرار و شهادت شهود وجود داشته باشد لیکن سبب علم و یقین در قاضی نگردد، قاضی میتواند از صدور رأی بر این مبانی اجتناب کند.
بنابراین در مجموع، علم قاضی در امور کیفری از اعتبار و حجیت بیشتری نسبت به امور مدنی برخوردار است. زیرا علم قاضی در امور کیفری میتواند ادله دیگر مثل اقرار و شهادت شهود را از اعتبار ساقط نموده و مستند رأی دادگاه قرار گیرد.
ادامه مطلب...